ŞEHRİN KURULUŞU

      Bursa'nın şirin bir ilçesi olan İznik , aynı adlı gölün doğu tarafında kurulmuş tarihi bir yerleşim yeridir.Yapılan çeşitli araştırmalar da İznik yöresinde ki yerleşim tarihinin Kalkolitik Çağa ( İ.Ö.5500-3500 ) dayandığını gösterir. Nitekim bu günkü İznik'in yakınlarında Hüyücektepe ile Çakırcahöyük'de birer yerleşim merkezi olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır.Günümüzde yüz ölçümü 753 m2 olan şehir kuzeyde Kocaeli , kuzey doğuda Sakarya , doğuda Bilecik illeriyle, güneyde Yenişehir , batıda Orhangazi ilçeleri ve İznik Gölüyle çevrilidir. 610.470 m2 alana sahip olan ilçe sınırları ile İznik Gölünün meydana getirdiği havza Ekvator'a göre 40 0 kuzey enlemi , 29 0 derece doğu boylamı arasında kalmaktadır.
     Günümüzde dünya çapında bir açık hava müzesi konumunda olan İznik , Bitinya bölgesinin en önemli merkezlerindendir. ( i.ö. 5 ) y.y'da Büyük İskender'in komutanlarından Antigonos Monoptalmos , Antigonia adıyla kurmuştur. Antigonia'yı içine alan bölgeye Askania denilmekteydi. M.Ö.301 yılında yine büyük İskender'in generallerinden Lysimakhos'un , Antigonos'la yaptığı savaştan galip çıkınca, şehrin adını Antigonia'dan hanımı Nicea'dan esinlenerek Nicea'ya çevirmiş ve şehri yeniden kurmuştur. İktisat ve kültür bakımından inkişâf etmiş olan şehir , sağlam surları sayesinde imparatorluğun müstahkem mevkilerinden biri olmuştur. Burada 364 senesinde imparator seçilmiş olan Volention ve sonradan Volens tarafından şehre Metrepolis ünvanını taşıma hakkı verilmiştir. Şehrin ehemmiyeti Justinion tarafından inşa edilen kilise , manastır ve su yolu gibi halkın dini ve zaruri ihtiyaçlarını giderecek yapılar oluşturarak şehri daha düzenli hale getirmeye çalışmıştır. Bundan dolayı Nicea Opsikion isimli mühim bir thema ( askeri bölge ) nın merkezi olmuştur. Daha sonra şehir önce Bythinia Krallığına , m.ö.2.y.y'da Roma İmparatorluğuna , Selçuklu ve Osmanlı Devletlerine bağlanmıştır.
    M.Ö.316 yılında Antigonia daha sonra Nicea olan şehrin ismi Türklerin döneminde İznik ismini almıştır.