Bizans Döneminde İznik :

      Roma imparatorluğu zamanında önemli bir kent olarak bilinen İznik , Bizans imparatorluğu döneminde merkez olma özelliğini yıllar yılı koruyabilmiştir. Bu nedenle imparator seçilen Valettinion 1 bu kadar önemliliğinden dolayı şehre " Metrepolis " ünvanını taşıma hakkı verilmiştir.
Bizans çağının başlarında , 358,3629 ve 368 yılında Bithinia bölgesi şiddetli bir depremle sarsıldı. Büyük zarar gören Nikai'da , 1. Konsilin toplandığı Senatüs Sarayı da yıkıldı.11 420 yıllarına doğru bir kıtlık, İznik'e büyük zarar vermiştir.12 şehrin yeniden canlanması ancak Justinanos ( 527-565) zamanında mümkün oldu. Depremde yıkıldığı için su yolları yenilenmiş , kilise ve manastırlar kurlmuştu.
     İznik Bizans imparatorluğunun idare teşkilatında Opsikion themasının askeri valisinin makamı idi. İslamiyet'in yayılması sırasında Anadolu'da yapılan Arap akınları İstanbul önlerine kadar uzanırken İznik'te tehlikeye düşmüştü. Şehri, 718 ve 727'de kuşatan Araplar bir üstünlük elde edemeden , geri çekilmek zorunda kaldılar. İlk muhasara Melsem b. Abdülmelik zamanında vukû buldu. 727 senesinden itibaren Araplar her sene Anadolu'ya akın etmeye başladılar.
       İstanbul üzerine karadan son İslam Arap seferi, Abbasi halifesi El Mehdi döneminde 781 yılında yapılmıştır. Bu sefer sırasında Arap ordusu Nikemedeia ( İzmit ) yakınlarında Bizans ordusunu bozguna uğratarak Üsküdar'a kadar sokulmuştur. Ne var ki, bu sefer da İznik ele geçirilememiştir.15 Nicea için daimi bir tehlike teşkil eden Arapların hücumlarına son verilmiştir.